Бир кочкору 50 миң доллар турган фермер Тилек Тыналиев менен маек

Бир кочкору 50 миң долларды чапчыган, кардарлары Өзбекстан, Казакстан, Россиядан бери издеп келген Тилек Тыналиев кыргыздын асыл тукум арашан койлорун багып сатат.

Ишкер Media Тилек Тыналиев менен баарлашып, анын мал чарбасы, асыл тукум койлорунун породалары жана аларды багуудагы өзгөчөлүктөргө кызыгып, бир катар суроолорун берди.

Өзүңүз тууралуу айтып берсеңиз, кантип мал чарбачылыгы менен алектенип калдыңыз?

Мен өзүм 1973-жылы Жети-Өгүздө туулгам. Мектепти бүткөндөн баштап эле колхозго жасалма уруктандырууга койчу болуп кирип, ошондон баштап эле малда жүрөм. Жашоомдун көпчүлүк бөлүгү эле кой багуу менен өттү. Мал базарларга чыгып, арашан койлорунун сатылганын, асыл тукум малдын өзгөчөлүктөрүн көрүп кызыгып жүрдүм. Мындан сегиз жыл мурда бир эркек козу алдым, 14 миң сом беле, ал учур үчүн кымбат баа болчу. Аны 6-7 ай баккандан кийин жакшы акчага саттым. Ошондон баштап уйларымды, жөнөкөй койлорумду сатып, асыл тукум мал ала баштадым. Төрт жыл аябай каттуу иштедик.

Учурда канча коюңуз бар жана эң кымбаты канча турат?

Учурда жүз элүүдөн ашык койлорубуз, кочкорлорубуз бар. Азыр бир кымбат кочкорубуздун болжолдуу баасы 50 миң доллардын тегерегинде болуп турат.

Ал кочкордун өзүнүн жылдык чыгымы канча?

Кочкорлор жыл бою сарайда кармалат. Андыктан кочкорго чыгым койго салыштырмалуу көбүрөөк кетет. Ал дагы жемдин, чөптүн кайсы региондо канчадан экенине байланыштуу болот. Он күнгө чөптү 250 сомдон алабыз, 22 сомдук арпадан күнүнө 1.5 кг беребиз, кошумча картошка, сабиз сыяктуу жашылчалар берилет. Ветеринардык кызматтарды кошкондо мен жылдык чыгымын 25 миң сомдун тегереги деп эсептедим.

Кандай ойлойсуз, Кыргызстанда ушундай асыл тукум малды көбөйтүү менен мал чарбасы тармагын алдыга жылдырууга канчалык мүмкүнчүлүктөр бар жана ага эмнелер керек?

Кыргызстандын арашан асыл тукум койлору жакынкы чет мамлекеттерде аябай баркталып, баасы да жакшы болуп жатат. Анткени чоңдугу, сулуулугу, төл бериши, сарайда кармап багууда салмак кошуудагы өзгөчөлүктөрү бааланып жатат. Келечекте аябай эле жакшы болот го деген ойдобуз, анткени жылына экиден мамлекет жаңы кардар болуп катталып, ала башташты.

Мурда жалаң Казакстан алса кийин Украина да алып жаткан, бирок азыр согушка байланыштуу токтоп калды, учурда Россия менен Өзбекстан алып жатат. Кытай, Монголия мамлекеттеринен аябай кызыгуу болуп сурап жатышат, бирок чек ара, жол маселеси эле чечилбей жатат. Буюрса, чечилип калса чет мамлекеттен кардарлар көбөйөт деп үмүттөнүп жатабыз. Кыргызстанда уйду да, жылкыны да чет мамлекеттен алып келебиз, бизден чыгып жаткан азыр жалгыз ушул кой болуп жатат.

Кимдер, эмнеге алышат мындай кымбат кочкорлорду?

Аргындаштыруу, койлорду асылдандыруу максатында алышат. Мисалы, бир кочкорду орточо 50 койго кошсо, жакшы козулар түшүп берет, төл жакшы болот. Ошол төлдүн эсебинен кымбат алынган кочкор тез эле өзүн актап кетет.

Маекти толугу менен бул жерден окусаңыз болот:

Бир кочкору 50 миң доллар турган фермер Тилек Тыналиев менен маек